Czy pompa ciepła Ci wystarczy? Bierzemy pod lupę popularne rozwiązania grzewcze

Prowadzona w Polsce, podobnie jak w całej UE, elektryfikacja ogrzewania oraz zmiana źródeł produkcji energii elektrycznej na fotowoltaikę czy energetykę wiatrową powinna być dostosowana do warunków atmosferycznych i klimatycznych danego kraju.Uwarunkowania państw północnej części Europy, w tym Polski, skłaniają do refleksji na temat wystarczalności źródeł ciepła opartych jedynie o energię elektryczną.

Jednym z popularnych obecnie w Polsce i Europie rozwiązań na system grzewczy są pompy ciepła wspierane energią z instalacji fotowoltaicznych. Wiele osób, które zmodernizowały w swoim domu system grzewczy na samą pompę ciepła, rozczarowały się jednak efektami. Oszczędności względem wcześniejszego źródła ciepła są mniejsze od oczekiwań. Tłumaczymy, dlaczego takie rozwiązanie nie zawsze da sobie radę w polskim klimacie, co warto wiedzieć, zanim zdecydujemy się na wymianę „kopciucha”, i jakie są alternatywne sposoby na efektywne ogrzewanie polskich domów.

Pompa ciepła potrzebuje wsparcia

Pompy ciepła okazują się dobrym rozwiązaniem przy umiarkowanych temperaturach, ale spadek temperatury znacząco poniżej 0^o Celsjusza czyni je niewystarczającymi. Wtedy konieczne staje się połączenie z innym źródłem ciepła. Pompa ciepła jest także ciekawym rozwiązaniem dla nowobudowanych domów oraz domów dobrze zmodernizowanych, jednak w przypadku budynków z bardzo wysokim zapotrzebowaniem na moc grzewczą oraz starszych, o dużej powierzchni do ogrzania, może sobie nie poradzić.

Pompa ciepła jest zależna od ciągłości dostaw energii elektrycznej i od jej jakości (energia elektryczna ma swoją jakość podobnie jak paliwa płynne czy węgiel). Ciągłość dostaw i jakość energii elektrycznej z kolei zależy m.in. od jakości sieci dystrybucyjnej – niestety w wielu miejscach w Polsce jakość sieci dystrybucyjnej jest słaba (znacznie gorsza niż w Europie Zachodniej), co może powodować przepięcia i awarię pompy ciepła. W związku z niskiej jakości siecią dystrybucyjną i zwiększającym się nasyceniem tych sieci przez niestabilnie pracujące odnawialne źródła energii (fotowoltaikę), a tym samym dalszym jej obciążaniem, mogą się w przyszłości zwiększać okresy przerw w dostawach energii elektrycznej, co utrudni działanie pomp ciepła.

Innym elementem, który należy rozważyć są koszty energii elektrycznej. Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Polsce będą rosły, co widać choćby po planach wygaszenia tarczy antykryzysowej w 2024 r. Oznacza to wzrost kosztów użytkowania pomp ciepła.

Wsparcie dla pompy. Czy prąd z instalacji fotowoltaicznej wystarczy do zasilenia urządzenia przez cały rok?

Niestety nie. Należy pamiętać, że fotowoltaika jest źródłem stochastycznym, tzn. zależy od warunków zewnętrznych (czy świeci słońce) i z tego powodu jej praca jest silnie zróżnicowana dobowo oraz sezonowo. Powoduje to konieczność uzupełnienia innym źródłem energii, niezależnym od tych wahnięć w ciągu doby (dzień-noc) oraz między porami roku (duża produkcja latem oraz niska jesienią-zimą, co swoje odwzorowanie znajduje na rachunkach za prąd za sezon zimowy). Z tego wynika, że fotowoltaika może częściowo pokryć zapotrzebowanie na energię elektryczną generowane przez pompę ciepła, ale nie będzie w stanie zaspokoić go w 100%. Oznacza to, że użytkownicy pomp ciepła będą zmuszeni do poboru prądu z gniazdka. 

Rekomendowane rozwiązanie na każde warunki? Układ hybrydowy: pompa ciepła i gaz płynny

Dlatego, w przypadku zdecydowania się na pompę ciepła, dobrym rozwiązaniem jest połączenie jej z innym stabilnym i niezależnym od energii elektrycznej z sieci źródłem ciepła – gazem płynnym (technologią czystą i bezobsługową).

Taki układ łączy dwa niezależne systemy ogrzewania: kocioł gazowy i powietrzną pompę ciepła, które współdziałają ze sobą. Przez dużą część roku, pompa ciepła będzie samowystarczalna. Dogrzeje budynek, kiedy będzie trzeba i podgrzeje wodę. Gdy zimą temperatura znacząco spadnie, zamiast drogiej energii elektrycznej, użytkownik korzysta z gazu płynnego, który w przeliczeniu na 1 kWh ciepła jest bardziej opłacalny.

Dofinansowanie inwestycji – nie odkładaj decyzji „na potem”

Na takie rozwiązanie hybrydowe, podobnie jak na sam kocioł na gaz płynny (LPG), można uzyskać dofinansowanie z NFOŚiGW w ramach Programu „Czyste powietrze”. Co więcej, ceny gazu płynnego są dużo bardziej stabilne, niż energii elektrycznej, dlatego użytkownikowi łatwiej przewidzieć przyszłe koszty.

Należy również pamiętać, że inwestycji w źródło ciepła dokonuje się średnio raz na 20-30 lat. Taki jest np. cykl życia instalacji do ogrzewania na gaz płynny, w przeciwieństwie choćby do paneli fotowoltaicznych, które nie utrzymają jednakowej sprawności przez cały ten okres.

Dlatego warto mieć zoptymalizowany, w pełni bezpieczny i niezależny od sieci system, który nie wymaga po pierwszej zimie uzupełnień czy zmian, jednocześnie wykorzystując istniejący system dopłat w „Czystym powietrzu”. W przyszłości zasady dofinansowania mogą nie być tak korzystne jak obecnie, a technologie nie rozwijają się niestety tak szybko, jak można by sobie tego życzyć. Zawsze przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto także wykonać audyt energetyczny budynku z profesjonalnym doradcą.